یکی از سؤالاتی که در این زمینه مطرح می‌شود، دلیل اولویت دادن بخش سلامت در اوایل دولت یازدهم بود . در این زمینه علاوه بر تکالیف قانونی برنامه‌های چهارم و پنجم توسعه در ارتقای سلامت و اصلاح شاخص‌های کلان سلامتی کشور، تعهدات بین‌المللی از جمله اهداف توسعه هزاره سوم سازمان ملل نیز همه دولت‌های گذشته و کنونی را موظف به توجه به بخش سلامت ‌نموده است. از طرف دیگر مطابق مستندات موجود سرمایه‌گذاری برای سلامتی مردم، پر سودترین سرمایه‌گذاری برای یک جامعه در حال توسعه است. مطالعات هزینه اثربخشی نشان می‌دهد که یک دلار سرمایه‌گذاری در بخش سلامت، 5/6 دلار بازگشت سرمایه دارد. نگاهی به شاخص‌های مهم سرمایه‌گذاری از بودجه عمومی کشور و بخشی از درآمد ناخالص داخلی در بخش سلامت نشان می‌دهد که در سال‌های گذشته  قبل از اجرای این طرح در این زمینه بی‌توجهی زیادی صورت گرفته بود. رتبه ایران در این زمینه هم در بین کشورهای منطقه و هم کل جهان رتبه پایینی بوده است. اقدامی که توسط دولت یازدهم صورت گرفت و طی آن بخشی از بودجه هدفمندی یارانه‌ها به بخش سلامت اختصاص یافت، دقیقاً مطابق با قانون هدفمندی یارانه‌هاو قانون برنامه پنجم توسعه بود که توسط دولت قبلی اجرا نشده بود.

از عوامل محیطی موثر در دستور کار قرار گرفتن طرح تحول سلامت در دولت یازدهم می توان به وضعیت نامناسب سلامت و درمان کشور در سال های قبل از آن اشاره کرد.

به علت فضای سنگین تحریم ها در سال های 90 تا 92 بسیاری از بیمارستان های کشور با کمبود تجهیزات پزشکی مواجه شده بودند و این مسئله باعث نارضایتی گسترده مردم شده بود.از دیگر عوامل مهم در این موضوع وضعیت نابسامان بیمه های درمانی بود.

از دیگر عوامل محیطی مهم می توان به گشایش های مالی ایجاد شده برای دولت در پی مذاکره بر سر برنامه هسته ای اشاره کرد. آزاد شدن منابع عظیم مالی دست دولت را برای اجرای این پروژه بزرگ باز گذاشته بود.

یکی از مشکلاتی که بعد از اجرای طرح تحول سلامت به وجود امد و در قالب عوامل محیطی اندرسون قابل بررسی است، تغییر هرم جمعیتی جامعه است. با توجه به رشد کاهنده جمعیت کشور و روند رو به رشد پیر شدن جمعیت طی سال های اخیر علی رغم رویکرد دولت در افزایش میزان موالید، هرم جمعیتی کشور به سمت افزایش جمعیت استفاده کننده از خدمات درمانی رو به افزایش میباشد. با توجه به افزایش سن امید به زندگی در ایران و در مقابل آن کاهش نرخ زاد و ولد در 30 سال آینده به شدت به جمعیت سالمند کشور اضافه خواهد شد.

عمده ترین کانال هایی که اثر تغییر جمعیتی را بر بودجه منتقل می کنند هزینه های سلامت و مراقبت های بلند مدت بهداشتی و هزینه های تامین اجتماعی هستند که باعث تغییر ترکیب بودجه دولت به نفع خود میشوند. بر این اساس به نظر میرسد تعهدات و بار مالی دولت از این محل نیز طی سال های آتی روند فزآینده به خود بگیرند.

 

به منظور مطالعه کامل مقاله، فایل پیوست را دانلود نمایید.