ترجمه: علی آجورلو، دانشجوی دکترای سیاستگذاری عمومی ـ دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز

بادهای تغییر در خاورمیانه به وزیدن گرفته است. در"مرکز امنیت جدید آمریکا" به همراه همکارانم گزارشی پیرامون سازواری­های راهبردی لازم که اجازه می­دهد رهبران ایالات متحده همزمان با مشارکت بیشتر در امنیت و فرایندهای سیاسی منطقه ای، منافع و ارزش های آمریکایی را پیش ببرند تهیه نموده ام.  

1ـ منافع ایالات متحده در خاورمیانه در حال تغییر

همانند گذشته، امروز آمریکا دارای پنج منفعت عمده در خاورمیانه است، ولی محیط چالش های پیش روی آمریکا تغییر پیدا یافته اند.   

• مقابله، بازدارندگی و دفاع در برابر تهدیدهای منطقه ای: با پایان جنگ عراق و کاهش نیروهای نظامی آمریکا در افغانستان، کانون اصلی توجه بر محدود کردن و مقابله با جاه طلبی های ایران قرار دارد.
• پشتیبانی از رژیم های عربی برخوردار از مشروعیت مردمی: برای چندین دهه، به علت جنگ علیه تروریسم و تثبیت قیمت نفت، آمریکا اولویت همکاری امنیتی خود را با رژیم های اقتدارگرا قرار داد و دموکراسی و حقوق بشر در جایگاه دوم قرار گرفتند. اما در شرایط کنونی آمریکا نمی تواند تغییرات فاحش اجتماعی و جنبش های اصلاح دموکراتیک در حال گسترش در منطقه را نادیده بگیرد.   
• جنگ با تروریسم: تلاش برای شکست القاعده آمریکا را وادار به روابط نزدیک با رژیم های متصلب (نظیر یمن و مصر) نمود که بعداً ثابت شد آنها بی­ثبات هستند. تروریسم به عنوان یک تهدید جدی باقی
  می ماند، لکن مقابله با این تهدید بطور ناقص صورت گرفته و نیازمند اقدامات جدید است.
• افزایش امنیت اسرائیل و پیگیری صلح اعراب و اسرائیل: ایالات متحده از طریق کمک های نظامی، همکاریهای اطلاعاتی و سایر ابزارها متعهد به افزایش امنیت اسرائیل باقی می ماند. حرکت به سوی صلح اعراب ـ اسرائیل به عنوان بخشی از یک حمایت بلند مدت آمریکا از اسرائیل امروزه حتی جایگاه بیشتری در منافع این کشور دارد.  
• اطمینان به دستیابی پایدار به نفت قابل دسترس: درحالیکه نفت خلیج ] فارس[اهمیت خود را به طور کلی در اقتصاد جهانی حفظ می کند، افزایش تولید گاز طبیعی داخلی و پیشرفت در تولید سوخت های جایگزین و ذخیره انرژی موجب شده تا ایالات متحده وابستگی کمتری به منابع خلیج ]فارس[ داشته باشد.

 

 

2ـ سازگاری راهبردی با واقعیت های جدید:

از آنجائیکه هم واقعیت های خاورمیانه و هم منافع ایالات متحده تغییر پیدا کرده اند، بنابراین سیاست های فوری آمریکا در منطقه باید تغییر یابند. در حالیکه آمریکا اقدام به مدیریت حوادث خشم آلود کوتاه مدت ـ نظیر حملات اخیر در سفارت این کشور در لیبی ـ و وخیم شدن تنش میان شرکای متعدد ما در منطقه می نماید، باید به دنبال مدیریت دگرگونی های آشکار در منطقه نیز باشد. در کوتاه مدت، اولویت های اصلی عبارتند از:

• ·ادامه فعالیت علیه تلاش های ایران برای توسعه سلاح های هسته ای، تأکید بر تحریم های اقتصادی و دیپلماسی قبل از هرگونه چرخش به سوی حملات نظامی مخاطره آمیز.
• ·کاهش بدبینی فزاینده میان دولت اسرائیل و رهبران جدید غیرنظامی مصر: ایالات متحده باید دو طرف را در کنار هم قرار دهد و ملاقات میان بازیگران سیاسی و نظامی دو کشور را تسهیل نماید، شرایط دیپلماسی رفت و برگشتی را فراهم کند، و در زمانی که تنش ها شعله ور می شوند آنها را کاهش دهد.
• ·تعقیب سیاست "دیپلماسی قوی" در سوریه، اما نه مداخله مستقیم نظامی: ایالات متحده با تصدیق بر محدودیت اهرم هایش باید با سایر دولت ها جهت کمک به ایجاد یک فرایند گذار سیاسی در سوریه تلاش نماید. این فرایند سیاسی باید دربرگیرنده حذف بشار اسد از قدرت، امتناع از جنگ داخلی در سوریه، مقاله با نقش حقوق بشر، جلوگیری از بکارگیری سلاح های شیمیایی و بیولوژییک در داخل و یا نقل و انتقال آن ها از مرزها باشد. تنها در شرایطی باید به مداخله مستقیم نظامی متوسل شد که گزینه های دیگری برای دستیابی به این اهداف نباشند، و راهبرد نظامی مناسب و ائتلاف بین المللی گسترده نیز وجود داشته باشد.

3ـ مسیر طولانی ثبات

به طور سنتی ایالات متحده از ایجاد دموکراسی در خاورمیانه پیشتیبانی نکرده، زیرا سیاستگذاران بر این  عقیده بودند که منافع آمریکا به بهترین شکل ممکن می تواند از طریق ائتلاف با نخبگان حاکم این کشورها تأمین شود. اما امروزه منافع پایدار و طولانی مدت ایالات متحده نمی تواند بدون توجه به نیروهای دموکراسی خواه در منطقه تأمین شود.  سیاستگذاران آمریکا باید:

• افکار عمومی اعراب را به سوی خود جلب کند، نه فقط رژیم ها را ـ و اصلاحات داخلی این کشورها را با هدف تثبیت رژیم ها اولویت بندی نماید. در سال های آینده ثبات منطقه ای نه در هزینه اصلاحات دموکراتیک، بلکه از درون آنها پیدا خواهد شد.
• پیگیری یک راهبرد به دقت سنجیده شده نسبت به تجلیات مختلف اسلام سیاسی فعال: برخی از احزاب و سازمان های اسلامی زمینه ساز خشونت و افراط گری هستند و باید با آنها مقابله شود. اما سایر احزاب و جریان های مذهبی آماده سازگار شدن با هنجارها و سرمشق های دموکراتیک می باشند و باید به صورت سازنده از طریق مقامات دیپلماتیک و امنیتی آمریکا مورد توجه قرار گیرند.
• پشتیبانی فراگیر اجتماعی و اقتصادی اصلاحات: برای جوانان عرب بیکاری و جستجوی شغل محرّک رادیکالیسم است، همچنانکه عدم پذیرش تحصیلات و حقوق برای زنان موجب گرایش آنها به افراط گرایی می شود. در شرایط کنونی کاهش فشار قرض های خارجی و افزایش سرمایه گذاری در اقتصادهای عربی بسیار حیاتی است، و در یک مقطعی ایالات متحده باید پیشگام تحمیل قواعد اقتصادی کاهش فقر در این کشورها باشد. سرانجام، همچنانکه ایالات متحده متعهد به افکار عمومی شد و اصلاحات دموکراتیک را اولویت بندی کرد، ممکن است نگرانی های اسرائیل افزایش یابد. رهبران ایالات متحده باید جهت امنیت اسرائیل با اطمینان مجدد ثابت قدم باشند، حتی هنگامیکه به صورت جدی به دنبال بازداشتن جاه طلبی های بسیار مخرب ایران هستند، اشکال جدید همکاری میان اسرائیل و مصر را تقویت کنند، و با تلاش های احیاء شده رسیدن به حل و فصل پایدار مناقشه اسرائیلی ـ فلسطینی را به جلو ببرند. الزامات راهبردی آمریکا در خاورمیانه تداوم دارد،اما آنها باید با روش های جدیدی که دگرگونی های منطقه ای ایجاد کرده اند دنبال شود.