بدون شک فساد نه پدیده جدیدی می باشد و نه مختص به یک یا چند کشور. تقریبا تمام کشور، بخصوص کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه با این مسئله دست به گریبان می باشند. بعضی کشورها در کنترل (و نه نابودی کامل آن) موفق تر از بقیه بودند و برای بعضی دیگر کشورها این پدیده به یک معضل جدی بدل شده است. معضلی که هم به توسعه اقتصادی و هم ثبات اجتماعی بسیاری کشوره ضربه می زند. بخصوص در کشورهای در حال توسعه که تلاش های اقتصادی معطوف به پیشرفت کشورها شده، مسئله فساد می تواند به عنوان مانعی جدی، بسیاری از برنامه ریزی ها و پیش بینی ها را با اختلال روبرو کند. نهادهای ضعیف و سیستم بازرسی ناکارآمد در معضلی می باشد که کار مبارزه با فساد را مشکل می کند. از طرفی همزمان با تلاش دولت ها برای مبارزه فساد، عاملان فساد هم پیشرفت کرده و راه های جدیدی را برای انجام امور خلاف می یابند. از اینرو مسئله مبارزه با فساد نه یک مسئله مقطعی که یک تلاش مداوم و همیشگی برای پیشگیری، کنترل و همچنین کشف روش های جدید عاملان فساد می باشد. معمولا رابطه مستقیمی بین توسعه یافتگی کشورها و پاک بودن دولت ها و فعالیت های اقتصادی وجود دارد. از اینرو ها چون جانگ بر این عقیده است که کشورهای در حال توسعه، که ثابت شده توانایی مبارزه کامل با این پدیده را ندارند، بایستی مراقب باشند که این پدیده در بخش های حیاتی برای پیشرفت کشورشان رسوخ نکرده باشد.اما همانطور که گفته شد موضوع مفاسد اقتصادی نه موضوع جدیدی می باشد و نه منحصر به کشورما، تقریبا تمام کشورهای دنیا با آن دست به گریبان بوده و آنهایی که اراده ای برای مبارزه با آن داشته اند تا حد زیادی در این راه موفق بوده اند. از اینرو استفاده از تجربیات دیگر کشورها، بخصوص آنهایی که در این مسیر موفق بوده اند ارزش بحث و بررسی را دارد.
شفافیت بین الملل[1]یک سازمان غیردولتی است که به ارزیابی فساد سیاسی و اقتصادی و اطلاع رسانی در مورد آن می پردازد. این سازمان هر ساله کشورهای دنیا را بر اساس شاخص فساد درک شده[2]رتبه بندی می نماید. سازمان شفافیت بین الملل که مقر آن در آلمان است از سال ۱۹۹۵ رتبه بندی کشورها را بر اساس شاخص فساد آغاز نمود. سال ۲۰۰۳ برای اولین بار نام ایران هم به لیست کشورهای مورد بررسی افزوده گردید. در آن سال ایران پس از کشورهایی مانند تایلند، سنگال، ترکیه و ارمنستان در رتبه ۷۹ قرار گرفت. از آن سال به بعد، تقریبا هرساله با فراز و نشیب هایی شاهد بدتر شدن رتبه فساد در کشورمان می باشیم.
منظور از فساد در این شاخص "استفاده از قدرت دولتی برای منفعت خصوصی" تعریف گردیده است. در آخرین گزارش این سازمان که کشورمان پس از کشورهای لائوس، اوگاندا، کامرون و آفریقای مرکزی در رتبه ۱۴۴ قرار گرفت، رتبه ایران از شش پیمایش جداگانه تعیین گردید. شاید توجه به نتایج نظر سنجی برنامه پایشدر رابطه با نحوه ثروتمند شدن ایرانیان، مغرضانه بودن یا نبودن گزارش شفافیت بین الملل را بهتر مشخص نماید. ۸۳ درصد شرکت کنندگان این نظر سنجی بر این اعتقاد بودند که ایرانیان ثروت خود را از طریق "رانت و رابطه" بدست می آورند. لازم به ذکر است که شرکت کنندگان در نظرسنجی تعدادی از نمایندگان مجلس، مدیران ستاد اقتصادی دولت و وزارتخانه ها، مدیران شرکت‌های خصوصی و دولتی، استادان دانشگاه و خبرنگاران اقتصادی رسانه ها بودند. با بررسی دیگر گزارش ها و اظهار نظر متخصصان داخلی نیز به نتایج مشابهی می رسیم. برای مثال به گزارش بانک جهانی در خصوص کنترل فساد، رتبه ایران به طور درصدی ۲۴ (۰ بدترین و ۱۰۰ بهترین) محاسبه گردید.
سنگاپور پس از ۶۰ سال مبارزه بی وقفه توانسته فساد را در این کشور به حداقل برساند. به گزارش سازمان شفافیت بین الملل، این کشور بیش از یک دهه است که در بین پاک ترین دولت های دنیا قرار گرفته است. امروزه فساد در سنگاپور به عنوان "واقعیتی"در زندگی و نه "روشی" برای زندگی وجود دارد و بیشتر در سطح فردی مشاهده می شود تا بصورت سیستمی و سازمان یافته.
در سال ۲۰۱۰ سنگاپور همراه با دانمارک و نیوزیلند جزو کم فساد ترین ملت های دنیا قرار گرفت .همچنین موسسه مشاوره ریسک سیاسی و اقتصاد(PERC) .] که مقر آن در هنگ کنگ می باشد، در ده سال گذشته سنگاپور را در رتبه بندی خود در جایگاه نخست، کشوری با کمترین فساد، قرار داده است.
برای مطالعه متن کامل این مقاله در خصوص تجربه یکی از موفق ترین الگوهای مبارزه با فساد در دنیا به فایل پیوست مراجعه فرمایید.
[1]Transparency International
[2]Corruption Perceptions Index
 corruption-1.pdf | [ ] | 155 kB |